Aya Elenia Kilisesi: Sille’nin Taşlarına Kazınmış Bir Tarih

Konya’nın Sille Mahallesi’nde, taş evlerin arasında saklı bir anıt gibi duruyor: Archangelos Michael Kilisesi, ya da diğer adıyla Aya Elenia Kilisesi. Bu tarihi mabed, sadece bir yapı değil; 5 bin yıllık bir tarihin, farklı medeniyetlerin ve inançların buluştuğu bir kavşak. Hz. İsa’nın doğumundan 327 yıl sonra, Bizans İmparatoru Konstantin’in annesi Helena’nın elleriyle filizlenen bu kilise, Anadolu’nun en eski Hıristiyan tapınaklarından biri. Haritanızı alın, taş merdivenlerden geçip Sille’nin derin tarihine bir yolculuk yapalım!
Aya Elenia Kilisesi’nin hikâyesi, 327 yılında başlıyor. Bizans İmparatoru Konstantin’in annesi Helena, hac yolculuğu için Kudüs’e giderken Sille’ye uğruyor. Bu küçük ama tarih kokan mahalle, Helena’nın kalbini çeliyor. Hıristiyanlar için bir mabed inşa etmeye karar veriyor ve böylece Archangelos Michael Kilisesi doğuyor. Sille, Roma’dan Bizans’a, Anadolu Selçuklu’dan Karamanoğlu Beyliği’ne ve Osmanlı’ya kadar pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış bir yer. Aya Elenia, bu zengin tarihin tam ortasında, adeta bir zaman kapsülü gibi yükseliyor.
Kilise, düzgün kesme volkanik Sille taşlarıyla inşa edilmiş; bu taşlar, yapıya hem sağlamlık hem de estetik bir zarafet katmış. Avlusunda, kayalara oyulmuş odalar dikkat çekiyor; bu odalar, belki de eski zamanlarda keşişlerin inzivaya çekildiği kutsal alanlar. Kilisenin kuzey kapısından dış nartekse adım attığınızda, kadınlar mahfiline çıkan iki yönlü taş merdivenler sizi karşılıyor. Ana kubbe, dört fil ayağı üzerinde yükseliyor ve kilise üç nefli bir plana sahip. İç mekânda, ahşap ve alçı süslemelerle bezeli bir vaaz kürsüsü ile apsisle ana mekânı ayıran ahşap alçılı kafes, adeta bir sanat şaheseri. Kubbe geçişlerinde ve taşıyıcı ayaklarda Hz. İsa, Hz. Meryem ve havarilere ait resimler, kilisenin ruhani atmosferini tamamlıyor.
Kilisenin iç kapısının üstünde, Yunan harfleriyle yazılmış Türkçe bir tamir kitabesi yer alıyor. 1833 tarihli bu kitabe, kilisenin geçmişine dair ipuçları sunuyor. Yüzyıllar boyunca ayakta kalmayı başaran bu yapı, onarımlarla bugüne ulaşmış. Ancak, Rum Kırımı ve Ahali Mübadelesi’nin acıları, kilisenin tarihi Hıristiyan cemaatini silip süpürmüş. Bugün, bu taşlar sessizce o günlerin hatırasını taşıyor.
Sille Mahallesi, 5 bin yıllık tarihiyle bir açık hava müzesi gibi. Roma, Bizans, Anadolu Selçuklu, Karamanoğlu Beyliği ve Osmanlı izleri, mahallenin her köşesinde hissediliyor. Aya Elenia Kilisesi, bu kültürel mozaiğin en değerli parçalarından biri. Mahallenin dar sokaklarında dolaşırken, taş evlerin arasında kaybolurken, sanki tarihin sayfalarını çeviriyormuş gibi hissediyorsunuz..