Sultan Şeyhmus

1077 yılında Mardin’de doğan Sultan Şeyhmus, genç yaşta ilim ve hikmet peşinde koşarak Menbic’te medrese eğitimi aldı. Ancak ruhu, Mardin’in Sultanköy (Kürtçe: Şêxan) köyünün sakin topraklarında buldu huzuru. Abdülkadir Geylânî ile kurduğu derin manevi bağ, onun yolunu aydınlattı. Geylânî, bu mütevazı alimin büyük bir velî olacağını müjdelediğinde, Sultan Şeyhmus’un kaderi adeta mühürlenmişti. Soyunun Halife Ömer’e uzandığı, Medine’deki Ârif Hikmet Kütüphanesi’nde saklı Mevahib’ül-İhsaniyye adlı eserde yazılıdır; bu, onun manevi mirasının ne denli köklü olduğunu gösterir.
Mardin’in kurak karstik platosunda su, bir hazine kadar kıymetlidir. Rivayete göre, Abdülkadir Geylânî’nin Mardin’e ziyareti sırasında su bulunamayınca, Sultan Şeyhmus asasını yere vurmuş. O anda, toprağın bağrından kırk farklı noktada su fışkırmış! Bu mucize, Şeyhan Çayı ve çevresindeki kırk çeşmenin doğuşu olarak anlatılır. Bugün bile bu sular, hem toprağı hem de gönülleri beslemeye devam eder.
Mardin-Diyarbakır yolu üzerinde, Mazıdağı’na bağlı Yüce (Sultan) köyünde yer alan Sultan Şeyhmus Türbesi, bir külliye gibi kucaklar ziyaretçilerini. 2008’de restore edilen bu manevi merkezde cami, eğitim odaları ve ruhsal şifa arayanlar için özel alanlar bulunur. Ramazan aylarında dolup taşan türbe, çocuk sahibi olmak isteyenlerden şifa arayanlara, adak adayanlardan dua edenlere kadar binlerce insanı ağırlar. Yörede yeni doğan çocuklara “Şeyhmus” ve “Sultan” isimlerinin verilmesi, bu büyük velîye duyulan sevginin bir yansımasıdır.
Sultan Şeyhmus, yalnızca bir dini figür değil, aynı zamanda Mardin ve Diyarbakır’ın kültürel dokusuna işlenmiş bir semboldür. Türbesi, inanç turizminin en önemli duraklarından biri olarak yerel halkın ve uzak diyarlardan gelen ziyaretçilerin buluşma noktasıdır. Burası, sadece duaların yükseldiği bir mekan değil, aynı zamanda Mardin’in tarihine ve ruhuna dokunan bir hazinedir.